Lerro labur batzuk Europako Gizarte eta Ekonomia Batzordeak (CESE), urriaren 18ko ohiko bilkuran, botoen gehiengoarekin onartutako ekonomia eredu jasangarri berriei buruzko SC/048 Irizpenaren edukia azaltzeko. Irizpenean onartzen da “erauzi, ekoiztu, eduki eta baztertu” sekuentzian oinarritzen den ekonomia eredu europarra, ohiko merkatuarekin batera, kolokan dagoela. Ondorioz, eredu berriak garatzen ari dira, pertsona ekoizle, banatzaile eta kontsumitzaileen arteko harremanak aldatzeaz gain, garapen iraunkorrerako erabakigarriak diren erronkei aurre egiten saiatzen dira, hala nola, justizia soziala, parte-hartze gobernantza eta baliabide eta natura kapitalaren kontserbazioa; beraz, gizarte ekonomia eta solidarioarentzat oso ezagunak diren erronkak.
Irizpenaren arabera, ekonomia eredu berri hauek indartzea Europar Batasunarentzat “ekonomia eredu berritzaileen lidergoa eskuratzeko aukera suposatzen du, oparotasun ekonomikoa, kalitatezko gizarte babesa eta ingurumen jasangarritasuna bezalako kontzeptuak banaezinak bihurtzen dituzten ereduak, hain zuzen”. Gai honetan Europar Batasunak anbizio handiko erabakiak hartu beharko ditu, europar ekonomia eredu berrietan aurrera egin ahal izateko.
Ekonomia jasangarriaren gaietan koordinazioa bermatzeko helburuarekin, Europar Batasuneko botere publikoei zuzendutako hamar proposamen azaltzen dira onartutako dokumentuan. Ikerketa, berrikuntza arduratsua, hezkuntza, formazioa eta informazioa babestu eta sendotzea, interesa duten aldeek ekonomia eredu berriak eta finantziazio jasangarriak jokatzen duten papera ezagutu dezaten. Modu orokor batean, Europar Batasunak esparru politiko, fiscal eta arauegile egoki bat ezarri beharko du, eredu jasangarri berriak babesteko eta finantza sektorearen funtzionamendua birplanteatzeko helburuarekin. Modu honetan, maila mikro eta makroekonomiko batean txertatu daitezen ingurumenarekin, gizartearekin eta gobernantzarekin harremana duten erronkak.
Egungo eredu ekonomikoaren eta bestelako ekonomia antolaketa berritzaileen arteko lehiaren aurrean aurkitzen gara – ekonomia zirkularra, ekonomia funtzionala, partekaturiko ekonomia, ondasun komunaren ekonomia, finantza arduratsuak – gizarte ekonomia gobernantza eta gizarte zein ekologiaren erronkei erantzuna emateko lehentasuna beregan hartzen duen enpresa eredu bezala sendotzen ari dela ikusten dugun bitartean. Jasangarritasunaren kontzeptua ekonomiaren modernizatzearen (eta bere ardura politikoen artean) funtsezko osagai bezala bilakatzea lortzen bada, “Europar Batasunak Estatuak proiektu bateratzaile baten baitan mobilizatuko ditu, proiektu europarrak berriro ere pertsonei lehentasuna ematen ahaleginduz”.
Hala ere, ekonomia antolaketa berri hauek ez dira jaio berriak eta jadanik izan dituzte laguntzak europar mailan (Estatu kideetako agintari politikoen aldetik jasotako edo jaso gabeko arretaz kanpo), 288 eta 356 amaierako Komunikazioak (2016) eta 2016 eta 2017ko CESE-ren hainbat Irizpen, esaterako. Ekimen hauek bidea irekitzen ari dira eta ekintzen lehenengo balantze bat egitea ahalbidetuko dute, antolaketa ekonomiko berri hauek bultzatzen dituzten enpresen praktika onak eta esperientziak garatzen doazen bitartean sareen bitartez (pribatu zein publikoak).
Ohar labur honi amaiera emateko, eta Irizpenari jarraituz bere ondorioetan, “ekonomia antolaketa jasangarri berri hauek soilik garatuko dira enpresa eta enpresariak ziur badaude planteamendu honek Europar Batasun mailan 2030 edo 2050etik aurrera zentzua izango duela”.
Hortaz Irizpenak honakoa gomendatzen du:
– Jasangarritasuna irizpide transbertsal bezala kontsideratzea eta hortaz maila politikoan afera hau deskonpartizatzea, Europako ekonomia modernizatze aldera.
– Ingurugiro zein gizarte esternalizazioak logika ekonomikoan integratzea, Estatu kideei ekologia fiskalitatea barneratzea bultzaraziz eta diru laguntza anti-ekologikoei amaiera jarriz.
– Kontsumo eta ekoizpen jasangarriarentzat onuragarri izango den marko normatiboa garatzea.
– Finantza sektorearen funtzionamenduaren inguruan hausnarketa egitea beharrezkoa da, jasangarritasuna lortze aldera eta ingurugiro eta gizartearen inguruko auziak inbertsio erabaki eta arriskuaren kontzeptuan barneratzeko.
Sylvia Gay – GEZKI Institutuko kidea